Ο ΟΙΣΤΡΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

Περιγραφή

Ο ΟΙΣΤΡΙΚΟΣ  ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

Η γάτα είναι ένα κατοικίδιο το οποίο έχει τελείως διαφορετική αναπαραγωγική δραστηριότητα από αυτή που έχουν τα σκυλιά και ο άνθρωπος. Η γάτα λοιπόν δεν έχει διάθεση να ζευγαρώσει κατά τακτά χρονικά διαστήματα αλλά ανάλογα με την εποχή. Είναι δηλαδή ένα εποχιακά πολυοιστρικό ζώο.
Τι σημαίνει όμως εποχιακά πολυοιστρικό ζώο; Τα εποχιακά πολυοιστρικά ζώα εμφανίζουν οίστρο την χρονική περίοδο που η διάρκεια της ημέρας  είναι μεγαλύτερη των 10 ωρών. Στην Ελλάδα η διάρκεια της ημέρας είναι πάνω από 10 ώρες από τα μέσα Ιανουαρίου έως και τα μέσα Οκτωβρίου. Συνεπώς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου παρατηρείται η εμφάνιση οίστρων.

Το τεχνητό φως τι ρόλο παίζει στην αναπαραγωγική δραστηριότητα της γάτας; 
Σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική δραστηριότητα της γάτας όπως αναφέρθηκε παίζει η διάρκεια του φωτός. Με βάση αυτή την διαπίστωση μπορεί ο άνθρωπος να προκαλέσει ή να αναστείλει τον οίστρο σε μια θηλυκή γάτα. Έτσι μια γάτα  που ζει  σε ένα μικρό σχετικά δωμάτιο και  υπό συνθήκες τεχνητού φωτισμού (λάμπα των 100 watt) και η διάρκεια του φωτισμού είναι πάνω από 10 ώρες τότε μπορεί τεχνητά να προκληθεί  οίστρος και διάθεση για ζευγάρωμα. Έτσι γάτες που ζουν στις προαναφερόμενες συνθήκες είναι πιθανόν να έχουν συνεχείς οίστρους καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στην αντίθετη περίπτωση αν μια γάτα ζει σε ανεπαρκή φωτισμό τότε θα έχει για μεγάλο χρονικό διάστημα παρατεταμένες άνοιστρες περιόδους


Πόσο συχνά εμφανίζει οίστρο η γάτα; Το πόσους οίστρους πραγματοποιεί μια γάτα έχει άμεση σχέση με το αν ζευγαρώσει στον πρώτο οίστρο της περιόδου των οίστρων ή όχι. Έτσι η γάτα που δεν ζευγαρώνει παρουσιάζει κάθε 10 - 20 ημέρες οίστρο. Η γάτα που έχει επαφή με αρσενικό και πραγματοποιεί συζεύξεις, στην περίοδο των οίστρων μπορεί να έχει 2-3 οιστρικούς κύκλους. Για παράδειγμα αν μια γάτα γονιμοποιηθεί τον Γενάρη, θα ακολουθήσει τοκετός διάρκειας 69 ημερών περίπου, μετά θα θηλάσει  και στη συνέχεια θα ζευγαρώσει και το πολύ να έχει έναν τρίτο οιστρικό κύκλο και άλλη μια γονιμοποιήση..

Σε πoιά ηλικία η γάτα θα έχει τον πρώτο οίστρο; Ο πρώτος οίστρος σε μια γάτα εμφανίζεται σε ηλικία 4-7 μηνών. Το χρονικό διάστημα είναι ευρύ γιατί όπως αναφέρθηκε η εμφάνιση του οίστρου εξαρτάται από την φωτοπερίοδο αλλά και η ωριμότητα του αναπαραγωγικού συστήματος είναι άμεσα συνδεδεμένη με το σωματικό βάρος. Έτσι μια γάτα για να είναι σε θέση να εμφανίσει τον πρώτο οίστρο θα πρέπει να ζυγίζει τουλάχιστον 2,5 κιλά. Έτσι αν μια γατούλα γεννηθεί τον Απρίλιο τότε τον πρώτο οίστρο θα τον έχει τον Ιανουάριο, σε ηλικία 9 μηνών. Αν μια γατούλα γεννηθεί τον Σεπτέμβριο δεν θα  προλάβει κατά πάσα πιθανότητα να εμφανίσει τον πρώτο οίστρο της τον Ιανουάριο γιατί δεν θα έχει το επιθυμητό σωματικό βάρος. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι οι  ημίαιμες ωριμάζουν νωρίτερα από τις καθαρόαιμες.
Ποια είναι τα στάδια του αναπαραγωγικού κύκλου της γάτας;Ο αναπαραγωγικός κύκλος διαιρείται στα εξής στάδια
Πρόοιστρος- οίστρος- μεσοίστριο διάστημα…  ( σε ζώα που δεν έχουν ζευγαρώσει)
Πρόοιστρος – οίστρος – δίοιστρος… ( σε ζώα που έχουν ζευγαρώσει αλλά δεν έχουν γονιμοποιηθεί)
Πρόοιστρος – οίστρος – κυοφορία – γαλουχία….( σε ζώα που έχουν γεννήσει)

Πρόοιστρος Είναι το στάδιο που αναπτύσσονται τα ωοθυλάκια και η διάρκεια του κυμαίνεται από 12 έως 48 ώρες.
Τα συμπτώματα είναι εμφανή και αντιληπτά από τον ιδιοκτήτη. Ή ένταση των συμπτωμάτων επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως η συχνότητα και η διάρκεια επαφής με άλλες γάτες. Τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
- έντονη τριβή της κεφαλής και της ράχης σε διάφορα αντικείμενα.
- νιαούρισμα έντονο που μοιάζει με κλάμα μωρού.
- ανύψωση της ουράς και του οπισθίου τμήματος του σώματος και προβολή προς τα κάτω και εμπρός των προσθίων άκρων.
- << βαρελάκια >> χαρακτηριστική  κίνηση της γάτας που διεξάγεται με κυκλικές κινήσεις του σώματος σαν να κινείται σαν ρολό στο πάτωμα.

Οίστρος Είναι το στάδιο εκείνο που τα ωοθυλάκια, φτάνουν στη μεγαλύτερη διάμετρο τους και στη συνέχεια παλινδρομούν. Το θηλυκό δέχεται την επίβαση από το αρσενικό και πραγματοποιείται η σύζευξη. Συνήθως διαρκεί 7 ημέρες αλλά ανάλογα με τη φυλή έχουν διαπιστωθεί οίστροι διάρκειας 20 και περισσότερων ημερών. Τα συμπτώματα είναι τα ίδια με αυτά του πρόοιστρου με τη διαφορά ότι η γάτα δέχεται την επίβαση από το αρσενικό. Μια εντυπωσιακή ιδιαιτερότητα της γάτας αλλά και όλων των αιλουροειδών σε σχέση με τον άνθρωπο και τον σκύλο είναι ότι οι ωοθυλακιορρηξίες οι οποίες συμβαίνουν μόνο μετά από την είσοδο τους πέους στον κόλπο. Η έναρξη των ωοθυλακιορρηξιών γίνεται 24 ώρες μετά τη σύζευξη και ολοκληρώνεται 36 με 68 ώρες αργότερα. Βέβαια θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι για να έχουμε σίγουρη πρόκληση ωοθυλακιορρηξιών θα πρέπει όχι μόνο να προηγηθεί η είσοδος του πέους στον κόλπο της γάτας αλλά και να γίνει σε τέτοια ημέρα του οίστρου ώστε η συγκέντρωση της ωχρινοποιητικής ορμόνης LH να επαρκεί για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξιών. Έχει διαπιστωθεί ότι η κατάλληλη περίοδος για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας είναι η τρίτη ημέρα του οίστρου. Επίσης έχει διαπιστωθεί ότι αν επιθυμείτε τη γονιμοποίηση καλό είναι να πραγματοποιηθούν περισσότερες από 4 συζεύξεις.  

Μεσοίστριο διάστημα
Είναι το χρονικό διάστημα που ακολουθεί τον οίστρο (κατά τη διάρκεια του οποίου όμως το ζώο δεν έχει ζευγαρώσει) και παρεμβάλλεται μεταξύ 2 διαδοχικών οίστρων. Η διάρκεια του κυμαίνεται από 4 έως 22 ημέρες. 

Δίοιστρος Είναι το στάδιο που έπεται του οίστρου και της ωοθυλακιορρηξίας. ’ρα για να εισέλθει ένα ζώο στο στάδιο του δίοιστρου θα πρέπει να έχει ζευγαρώσει με το αρσενικό (ή με κάποιο τεχνητό τρόπο να έχει προκληθεί ωοθυλακιορρηξία ) αλλά να μην έχει γονιμοποιηθεί. Κατά τη διάρκεια του δίοιστρου η γάτα είναι ήρεμη και δεν εμφανίζει καμία διάθεση για σύζευξη. Η μήτρα της παρουσιάζει πάχυνση και το μέγεθος της αυξάνεται. Οι δίοιστροι δεν είναι φυσιολογικό να είναι επαναλαμβανόμενοι και όταν συμβαίνει αυτό είναι πολύ πιθανό η γάτα να παρουσιάσει πυομήτρα.

Ποιες  όμως είναι οι συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν ωοθυλακιορρηξία χωρίς γονιμοποίηση σε μια γάτα και να οδηγήσουν το ζώο σε δίοιστρο ;- Η συμβίωση της γάτας με έναν στείρο αρσενικό γάτο.
- Η συμβίωση της γάτας με άλλα θηλυκά  ή στειρωμένα αρσενικά γατιά. Όταν μια γάτα έχει οίστρο είναι πολύ πιθανό ορισμένα από τα ζώα της αγέλης να της προκαλέσουν ωοθυλακιορρηξία . 
- Η τεχνητή πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας από τον άνθρωπο με την είσοδο στυλεού στον κόλπο της.
’νοιστροςΕίναι το στάδιο κατά τη διάρκεια του οποίου το γεννητικό σύστημα της γάτας είναι σε αδράνεια. Οι ωοθήκες δεν λειτουργούν. Η διάρκεια του άνοιστρου είναι αρκετά μεγάλη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Πότε η γάτα περνάει άνοιστρο;Όταν η διάρκεια της έκθεσης του ζώου στο φωτισμό είναι μικρότερη των 10 ωρών. Έτσι για παράδειγμα οι γάτες που ζουν πληρέστερα του ισημερινού παρουσιάζουν σύντομες άνοιστρες περιόδους ενώ όσο πλησιάζουμε στους πόλους παρουσιάζουν άνοιστρους πολύ μεγάλης διάρκειας.
Όταν η γάτα θηλάζει. Ο θηλασμός και η ορμονική συμπεριφορά που τον ακολουθεί δεν επιτρέπουν την δραστηριοποίηση του αναπαραγωγικού συστήματος

.
Ρουμελιώτη Καλλιόπη
Κτηνίατρος D.V.M